پیامد فرآیند زغال شویی بر زیست انباشتگی برخی عناصر کمیاب در گیاهان بومی منطقه کارخانه زغال شویی انجیرتنگه زیراب

کارخانه زغال شویی انجیر تنگه زیراب در سال 1367 به منظور فرآوری زغال سنگ استخراج شده از معادن کارمزد، کارسنگ و کیاسر بنا شده است. در نتیجه فعالیت این کارخانه در حدود 5/1 میلیون تن باطله در نزدیکی رودخانه دلیلم که در مجاورت این کارخانه جریان دارد انباشته شده است. در این پژوهش به بررسی اثرات زیست محیطی این باطله ها بر گیاهان پیرامون خود پرداخته شد و نقش باطله ها، گونه های گیاهی و فصل رشد بر رشد گیاهان و انباشتگی فلزها در آن ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که غلظت فلزها در خاک و بیشتر گیاهان اطراف این باطله ها در حد نرمال بود و باطله ها منجر به آلوده شدن خاک و گیاه پیرامون خود نشده است، این باطله ها تنها باعث بالا رفتن غلظت کرم در خاک و کادمیوم در گیاهان مجاور خود نسبت به گیاهان منطقه شاهد شدند و بین غلظت فلزهای دیگر در گیاهان نزدیک دمپ با منطقه شاهد تفاوتی دیده نشد. نتایج نشان داد که گونه های گیاهی مختلف توانایی متفاوتی در جذب فلزها نشان دادند. چنانچه در نمونه های مورد بررسی در فصل تابستان، گیاه افسنطین بیشترین توانایی برای جذب فلزهای کرم و سرب و گیاه سلمه کمترین توانایی را نشان داد. غلظت فلزها در گیاهان در فصل پاییز در سنجش با غلظت آنها در گیاهان تابستان بیشتر بود که می تواند به دلیل زمان بیشتر برای جذب فلز در گیاه در این فصل باشد. کشت گلخانه ای شبدر در باطله های زغال شویی نشان داد که مقدار فسفر قابل استفاده برای گیاهان در این باطله ها کم است به طوری که گیاهانی که بر روی این باطله ها رشد می کنند دچار کمبود فسفر می شوند. در بررسی گیاه بهسازی، نتایج کشت گلخانه ای نشان داد که شبدر می تواند کادمیوم را از خاک جذب کند و در ریشه نگه دارد. از این ویژگی گیاه می توان برای نگه داشتن کادمیوم در این باطله ها و جلوگیری از انتقال آن به آ ب های سطحی و زیرزمینی و خاک مناطق اطراف استفاده کرد.